ثبت طرح صنعتی

ثبت طرح صنعتی : در این مطلب با توجه به عنوان سعی داریم به تشریح موضوعات کلیدی و مرتبط با ثبت طرح صنعتی بپردازیم.

طرح صنعتی چیست؟

منظور از ثبت طرح صنعتی، ثبت یک ایده، یک خلاقیت و نوآوری و یا یک اختراع می‌باشد. زمانی که بتوان یک کالا یا محصول را به شکلی دیگر تولید کرد، در حقیقت یک طرح صنعتی خواهد بود. ثبت طرح صنعتی بر اساس مصوبات و قوانین ثبت اختراعات دارای شرایط و الزاماتی است که در هنگام ثبت آن باید مورد توجه قرار بگیرد.

نکات مهم در هنگام ثبت طرح صنعتی این است که اولاً در طرح تولید شده نوآوری و خلاقیت وجود داشته باشد و دوماً در پایگاه مالکیت معنوی آن طرح ثبت گردد.

به طور کلی در تعریفی که در قانون ثبت اختراعات، مصوب 1387 در ارتباط با ثبت طرح صنعتی آمده است: “هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هر گونه شکل سه‌ بعدی با خطوط‌، رنگ‌ها و یا بدون آن‌، به‌گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی می‌باشد”. بر اساس این تعریف، زمانی که یک کالای تولید شده به عنوان طرح صنعتی ثبت می‌شود، که نوآوری و خلاقیت در شکل و ظاهر آن ایجاد شود.

انواع ثبت طرح صنعتی

طرح صنعتی را می‌توان به عنوان طرح‌های تزئینی در نظر گرفت که با توجه به تغییراتی که در نقوش، رنگ و شکل یک کالا ایجاد می‌کند، جلوه‌ای جذاب‌تر را به کالا می‌بخشد که به عنوان یک طرح تزئینی نیز می‌تواند ثبت گردد.

انواع ثبت طرح صنعتی عبارتند از:

• مبلمان و ملزومات دکوراسیون
• وسایل آرایشی و بهداشتی
• جواهرات و سایر زینت آلات
• وسایل حمل و نقل
• کفش و کیف
• پوشاک
• وسایل الکترونیکی و برقی
• تجهیزات پزشکی
• تجهیزات آزمایشگاهی
• لوازم خانگی و آشپزخانه
• تجهیزات نظامی
• ابزار آلات موسیقی
• تجهیزات انتظامی
• واسط کاربری در فضای مجازی
• تجهیزات ورزشی
• بسته بندی
• نوشت افزار
• ابزار سرگرمی
• انواع بازی‌ها
• مبلمان شهری
• و غیره.

ویژگی‌های طرح صنعتی

یک طرح صنعتی می‌بایست در انحصار قانونی مالک آن باشد تا از حمایت‌های قانونی طرح نیز برخوردار گردد. مالکیت معنوی طرح دقیقاً به این مورد اشاره دارد که یک طرح زمانی جدید باشد امکان ثبت قانونی را خواهد داشت.

برای ثبت طرح صنعتی باید به ویژگی‌های آن آگاهی داشت که در ادامه مطلب ویژگی‌های طرح صنعتی به قرار زیر بیان می‌شود:

ویژگی دو بعدی طرح صنعتی

هر طرحی دارای ویژگی و ظاهر متفاوت و مختص به خود آن طرح می‌باشد که آن را از سایر طرح‌ها متمایز می‌سازد.

یک کالا یا فرآورده در نقش‌ها، طراحی و رنگ می‌تواند تفاوتی محسوسی داشته باشد و با تغییراتی که در فرم ظاهری آن ایجاد می‌شود به ثبت رسمی برسد. تمامی ویژگی‌های ذکر شده می‌تواند ظاهر یک محصول را به شکلی دیگر نمایش دهد و این از ویژگی‌های دو بعدی آن محصول می‌باشد و از این طریق نیز امکان ثبت آن را ممکن خواهد نمود.

ویژگی سه بعدی طرح صنعتی

زمانی که کالا یا فرآورده از نظر اندازه و ابعاد تغییر کند و شکلی سه بعدی داشته باشد؛ می‌تواند به عنوان یک طرح صنعتی با ویژگی سه بعدی به ثبت قانونی برسد.

بنابراین می‌توان گفت، یک محصول می‌تواند هم از ساحت دو بعدی بودن و هم سه بعدی بودن به صورت ویژه و منحصر به‌ فرد باشد و از این طریق به ثبت برسد.

مزایای ثبت طرح صنعتی

برای ادامه حیات شرکت‌ها ثبت طرح صنعتی می‌تواند مهم‌ترین عنصر باشد که بتوانند از این طریق به ادامه فعالیت شرکت‌های تولید یا خدماتی به صورت تخصصی کمک نماید. در ادامه به برخی از مزایای طرح صنعتی اشاره می‌شود، که عبارتند از:

1. با ثبت طرح صنعتی امکان کپی برداری کاهش می‌یابد.
2. مانع از تولید و ورود کالاهای نامرغوب به بازار می‌شود.
3. با ثبت طرح صنعتی اعتبار یک شرکت حفظ و ارتقاء می‌یابد.
4. اگر طرح صنعتی در یک شرکت با موفقیت پیش برود موجب افزایش فروش و سود دهی بالا در شرکت می‌شود.
5. افزایش اعتبار طرح صنعتی در یک شرکت موجب تخمین زدن موفقیت طرح در بازارهای جهانی می‌شود و از این طریق برای شرکت موفقیت‌های بزرگتر را فراهم می‌سازد.
6. ثبت طرح صنعتی موجب افزایش قیمت آن کالا یا فرآورده به مرور زمان می‌شود.
7. ایجاد طیف وسیعی از محصولات متنوع در بازار
8. ایجاد زمینه‌های رقابتی سالم و عادلانه
9. .ثبت طرح صنعتی باعث انحصاری شدن آن طرح برای شرکت می‌شود و به تدریج موجب افزایش درآمد می‌گردد.
10. نوعی برند برای شرکت‌های تولیدی و خدماتی است که می‌توانند برای معرفی نمودن و مطرح ساختن شرکت خود از آن استفاده نمایند.
11. با انتقال آن به دیگران منبع درآمدی جدیدی را برای خود داشته باشند.

مدارک ثبت طرح صنعتی

برای ثبت طرح صنعتی قبل از هر اقدامی لازم است تمامی مدارک مورد نیاز تهیه و اسکن شود. تا براحتی و بدون فوت وقت در سامانه مربوطه بارگذاری شود. از جمله مدارک لازم برای ثبت طرح صنعتی عبارتند از:

• تکمیل و ارائه دو برگه از اظهارنامه طرح صنعتی
• تهیه و ارائه مدارک هویتی مالک طرح که شامل، کپی از صفحات شناسنامه و کارت ملی برای اشخاص حقیقی و برای اشخاص حقوقی نیز آگهی تاسیس و آخرین تغییرات در روزنامه رسمی
• اگر طرح صنعتی به صورت دو بعدی باشد، می‌بایست پنج نمونه از تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه ارائه گردد.
• اگر طرح صنعتی به صورت سه بعدی باشد، می‌بایست پنج نمونه از تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه ارائه گردد.
• در طرح سه بعدی می‌توان ماکتی از طرح را نیز ارائه نمود (اندازه ماکت 20×20×20 سانتیمتر و وزن حداکثری آن معادل 2 کیلوگرم باشد).
• تهیه و ارائه مدارک مربوط به حق تقدم و هم زمان با تسلیم اظهارنامه، در ظرف 15 روز کاری تسلیم گردد.
• تهیه و ارائه مدارک هویتی نماینده رسمی مالک طرح صنعتی، در صورتی که وی امور ثبتی طرح را انجام داده باشد.
• تهیه و ارائه مدارک  هویتی طراح شامل کپی شناسنامه و کارت ملی
• تهیه و ارائه مدارک مربوط به پرداخت‌های ارزی که بر مبنای فرانک سوئیس می‌باشد.

شرایط ثبت طرح صنعتی

اگر به دنبال ثبت طرح صنعتی خود هستید، می‌بایست با داشتن شرایط لازم اقدام به ثبت طرح خود نمایید. از جمله این شرایط عبارتند از:

• درج تاریخ ثبت اظهارنامه به صورت کامل که شامل، ساعت، روز، ماه و سال باشد.
• درج تاریخ و شماره ثبت طرح صنعتی
• درج شماره ثبت اظهارنامه طرح صنعتی
• در صورت پذیرش ادعای حق تقدم از طریق مراجع مربوطه لازم است تاریخ، شماره و نشانی همراه با اظهارنامه تهیه و تسلیم گردد.
• تعیین مدت زمان اعتبار طرح صنعتی
• ارائه لیست اسامی کالاها و طبقاتی که طرح صنعتی مربوطه برای آن‌ها لحاظ گردیده است.
• تهیه و ارائه مشخصات طرح یا طرح‌های صنعتی به طور مختصر
• حق استعمال انحصاری طرح صنعتی و تعیین اجزایی که مالک طرح صنعتی می‌خواهد آن را به خود اختصاص دهد.
• تهیه مشخصاتی از مالک طرح صنعتی نظیر اسم، محل اقامت و تابعیت مالک طرح
• تهیه مشخصاتی از نماینده قانونی و رسمی مالک طرح صنعتی نظیر اسم، محل اقامت و تابعیت وی، در صورتی که اظهارنامه توسط نماینده قانونی تسلیم و پیگیری شده باشد.

نکته: لازم است تمامی مدارک به امضای مالک طرح و یا نماینده رسمی و قانونی وی برسد و بعد از تکمیل مدارک، برای امضای رئیس اداره ثبت طرح صنعتی نیز برسد.

هزینه ثبت طرح صنعتی

پرداخت هزینه ثبت طرح صنعتی بر اساس نوع ثبت طرح که توسط مالک یا نماینده وی انجام شود متفاوت است. از مهم‌ترین عواملی که بر هزینه ثبت طرح صنعتی موثر می‌باشد عبارتند از:

• حقیقی بودن یا حقوقی بودن مالک طرح صنعتی
• هزینه مربوط به طرح، تعداد خطوط و سفید و رنگی بودن طرح
• هزینه حق ثبت اظهارنامه به ازای هر طبقه
• هزینه ثبت به ازای یک طبقه برای پنج سال اول و پنج سال دوم
• حق ثبت تمدید به ازاء یک طبقه برای پنج سال دوم و پنج سال سوم
• هزینه‌ای که برای درج آگهی در روزنامه رسمی کشور باید پرداخت شود و با توجه به نرخ روز محاسبه می‌گردد و نرخی متغییر دارد. (به صورت تقریبی بالای 250 هزار تومان می‌باشد).
• جریمه تاخیر در تمدید ثبت طرح صنعتی برای دوره پنج سال دوم
• هزینه مربوط به طبقه بندی کالا (از طبقه 1 تا طبق 99 می‌باشد) مثلاً، طبقه یک مربوط به مواد غذایی، طبقه دو مربوط به پوشاک و لوازم خرازی، طبقه سه مربوط به کالاهای مسافرتی و الی آخر را شامل می‌شود.
• هزینه استعلام برای انتقال طرح، اجازه بهره برداری از طرح و یا اعتراض بر آن
• هزینه ثبت انتقال قراردادی و قهری
• هزینه مربوط به فسخ مجوز بهره برداری یا فسخ و خاتمه آن
• هزینه اصلاحیه‌های مربوط به اظهارنامه و ضمائم آن
• حق ثبت انتقال اظهارنامه طرح صنعتی یا اجازه بهره برداری از آن
• هزینه ثبت تغییرات طرح صنعتی
• هزینه صدور گواهی المثنی برای ثبت طرح صنعتی
• هزینه رونوشت مصدق طرح
• هزینه اخذ گواهی تأیید و تسلیم اظهارنامه
• هزینه اعتراض به رد ثبت طرح صنعتی
• هزینه اعتراض به تقاضای ثبت
• هزینه مربوط به ودیعه تسلیم دادخواست ابطال طرح به دادگاه
• هزینه بررسی اظهارنامه ثبت طرح صنعتی بین المللی

مراحل ثبت طرح صنعتی

مراحل ثبت طرح صنعتی با آماده کردن مدارک مورد نیاز همراه با اسکن آن‌ها از قبل به قرار زیر می‌باشد:

1. ورود به سامانه اینترنتی www.ipm.ssaa.ir
2. تکمیل فرم‌ها و اطلاعات خواسته شده نظیر، مشخصات مالک طرح صنعتی، نماینده قانونی مالک، مشخصات طرح، دریافت کننده ابلاغیه طرح و غیره
3. بارگذاری ضمائم اظهارنامه طرح صنعتی اعم از، مدارک هویت حقیقی و حقوقی، تصویری از کالا، وکالتنامه و غیره
4. بازبینی اطلاعات و اصلاح ضمائم در صورت نیاز
5. تأیید نهایی و ارسال مدارک
6. پرداخت آنلاین هزینه‌های ثبتی
7. دریافت شماره اظهارنامه طرح صنعتی
8. بررسی و ارزیابی کارشناسان امور ثبتی
9. اعلام نتیجه رد یا پذیرش طرح با ایمیل (پست الکترونیکی) و یا با ارسال پیامک به مالک طرح صنعتی
10. در صورت پذیرش می‌بایست مالک طرح صنعتی در ظرف 30 روز کاری نسبت به پرداخت هزینه ثبت طرح صنعتی خود اقدام نماید.
11. درج آگهی ثبت طرح صنعتی در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار

نکته1: در صورتی که در موعد مقرر پرداخت هزینه ثبت طرح صنعتی صورت نگیرد، اظهارنامه طرح صنعتی کان لم یکن تلقی می‌شود.

نکته2: هزینه‌های ثبتی در مرحله 6 به هیچ عنوان قابل برگشت نمی‌باشد. حتی در صورت رد مدارک و طرح

نکته 3: هزینه پرداختی برای متقاضیان مقیم خارج به مدت 60 روز کاری می‌باشد.

نکته 4: ثبت اظهارنامه فقط از طریق سامانه اینترنتی www.ipm.ssaa.ir امکانپذیر می‌باشد.

نکته 5: سایر درخواست‌ها نظیر، پیگیری اظهارنامه طرح صنعتی، ویرایش اظهارنامه، ارسال اظهارنامه و غیره نیز از طریق همین سامانه اینترنتی به نشانی www.ipm.ssaa.ir امکانپذیر خواهد بود.

تفاوت طرح صنعتی با برند و اختراع

طرح صنعتی یک روش و شیوه‌ای ابتکاری با ایجاد تغییر در نحوه بسته بندی و یا طرح‌هایی جدیدتر در یک محصول یا فرآورده‌هاست.

در حالی که اختراع در حقیقت خلق کالا و فرآورده‌ای جدید می‌باشد، به طوری که آن کالا یا فراورده تاکنون تولید نشده است. به عنوان مثال، زمانی که در رنگ یا شکل ظاهری مبل تغییر ایجاد کنیم این همان طرح صنعتی محسوب می‌شود و زمانی که یک دستگاه ورزشی تولید شود که برای اولین بار آن دستگاه تولید شده باشد و یا دارویی برای درمان بیماری مزمن تولید شده باشد که برای اولین بار تولید شده است، این در حقیقت ثبت اختراع محسوب می‌گردد.

در تفاوت طرح صنعتی و برند نیز باید گفت، طرح صنعتی خلق تغییرات است مثلاً، می‌تواند تغییر در نقشه یک فرش باشد که با طرح و رنگی منحصر به فرد به عنوان یک طرح معرفی و به ثبت می‌رسد؛ در حالی که ثبت برند و علامت تجاری یک مفهوم انتزاعی است و به عنوان یک نشان و علامت تجاری برای آن شرکت یا محصول در نظر گرفته می‌شود.